Elke woensdag van 2 september t/m 21 oktober, 22.15 uur, NPO 2
De spagaat van Donald Jones
Woensdag 2 september, 22.15 uur, NPO 2
De racisme-discussie wordt momenteel in alle hevigheid gevoerd. Hoe anders is dat nog in de jaren vijftig? In het nagenoeg geheel witte Nederland verschijnt vanuit het niets een zwarte Amerikaanse acteur/danser op televisie. In het mateloos populaire feuilleton Pension Hommeles doet hij heel het land smelten. Donald Jones wordt de eerste zwarte tv-ster in Nederland.
Donald Jones bereikt in de jaren 70 een miljoenenpubliek als hij meespeelt in de André van Duin-revues. Maar er is ook kritiek op hem. Donald Jones wordt verweten steeds weer dezelfde clichés uit te beelden die bestaan over zwarte mensen: goedlachs, los in de heupen en vooral niet al te slim. Presentator Astrid Sy vraagt zich af of Donald Jones een wegbereider was voor zwarte acteurs of dat hij beantwoordde aan het stereotype beeld.
Met o.a: Joop van den Ende, producent van de André van Duin revue, Gerda Havertong, oud-collega van Donald Jones en Anna Tilroe, ex-geliefde van Donald Jones.
Toppop Yeah
Woensdag 9 september, 22.15 uur, NPO 2
Wie opgroeide in de jaren 70, groeide op met Toppop. Het AVRO-programma waarin popartiesten hun muziek playbackten in hysterische decors begon dit jaar 50 jaar geleden. Toppop is het eerste wekelijkse muziekprogramma op de Nederlandse televisie die de bands laat zien en de muziek laat horen.
Wekelijks zitten 4 miljoen jongeren aan de buis gekluisterd om de grootste bands van dat moment te zien. Queen, David Bowie, Abba, The Beach Boys ,The Bee Gees en Blondie om er maar een paar te noemen. Bands komen graag want als een plaat het goed doet in Nederland is dat vaak een voorbode van succes in heel Europa. En kan een artiest echt niet komen? Dan maakt danseres Penney de Jager een balletchoreografie of wordt de artiest door een filmploeg thuis opgezocht.
Mr Toppop, presentator Ad Visser, vertelt over de beginjaren, de ontmoetingen met artiesten en het seksfeest dat Toppop op de kaart zette bij de buitenlandse bands.
Als eind jaren 70 bands hun eigen clips gaan maken, komen de grote buitenlandse popgroepen niet meer langs en zendt Toppop noodgedwongen Duitse schlagers, Franse chansons en Nederlandse levensliederen uit. De jonge kijkers willen niet naar Freddy Breck of Nico Haak kijken en haken af. Ook komen er nieuwe hippere muziekprogramma’s waardoor de invloed van het programma steeds verder afneemt en Ad Visser er in zelfs mee 1985 mee stopt.
Met o.a.: presentator Ad Visser, danseres Penney de Jager, regisseur Bert van der Veer en Esther Oosterbeek van de Dolly Dots.
De lange strijd tegen tuberculose
Woensdag 16 september, 22.15 uur, NPO 2
Het jaar 2020 bracht met COVID-19 een gezondheidsramp die ons lang bespaard is gebleven. De ramp van een infectieziekte waar geen medicijnen en geen vaccin tegen bestaan. COVID-19 trekt nu al maanden een spoor van menselijk leed en economische ontwrichting over de wereld. En we weten nog steeds nauwelijks hoe we met het infectiemonster moeten leven.
Op zoek naar lessen uit het verleden duikt Andere Tijden in de geschiedenis van een andere dodelijke infectieziekte: tuberculose. Tuberculose is net als COVID-19 erg besmettelijk, maar wordt veroorzaakt door een bacterie en niet door een virus. Tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog vlamde de - al eeuwen gevreesde - ziekte weer hevig op in Nederland. Antibiotica waren er nog nauwelijks, een goed vaccin al helemaal niet.
En toch probeerde een klein leger van artsen, verpleegkundigen en andere gezondheidsexperts tuberculose nu eindelijk de kop in te drukken. Met succes, langzaam doofde de epidemie in Nederland uit. Andere Tijden laat zien hoe dat gebeurde, met vallen en opstaan en soms - vanuit huidig perspectief - dubieuze therapieën.
Met o.a. een voormalig TBC-patiënt, een voormalig verpleegkundige van toenmalig sanatorium Sonnevanck in Harderwijk en met Martin Boeree, hoogleraar klinische tuberculose aan het Radboud UMC.
Witte school zwarte school
Woensdag 23 september, 22.15 uur, NPO 2
Eind jaren negentig – twintig jaar geleden - wordt politiek correct Nederland opgeschrikt door een rector die aan de bel trekt en hardop klaagt dat er teveel Marokkanen op zijn school zitten. Het Niels Stensen College in Utrecht wordt even de beroemdste middelbare school van het land. De school kampt in die jaren met agressie, intimidatie, gestolen tentamenvragen en trekt steeds minder leerlingen. Na de mediastorm die is ontstaan is de reputatie van de school zo verziekt dat sluiting onvermijdelijk is geworden.
In Andere Tijden hoort Astrid Sy van oud-leerlingen dat ze zich in de steek gelaten voelen en dat de sfeer op school alleen maar verslechterde. Soufian Pijou: “Er ontstond ook een soort van anarchie. Oh, zijn wij een zwarte school? Dan kan je het krijgen ook.” Een jaar voor de definitieve sluiting moet tekendocent Martin Hogeweg de groeiende intimidaties en pesterijen vanwege zijn homoseksualiteit bekopen met een burn-out. “Ik kreeg de sleutel niet meer in het slot omdat ik zo trilde.” Rector Matthé Sjamaar is dan al met gedwongen pensioen en heeft tot de dag van vandaag nergens spijt van. “Het is net als met euthanasie. De school was ongeneeslijk ziek. Laat toch gaan!”
Goedkoop vliegen
Woensdag 30 september, 22.15 uur, NPO 2
“Het was mijn taak als steward om de passagiers op hun gehele reis te verzorgen,” zegt oud-steward Evert Galama tegen presentator Astrid Sy. In de tuin achter zijn huis vertelt de 105-jarige hoe hij begon aan boord van de KLM-toestellen toen vliegen nog een extravagante luxe was. In die tijd, zo vlak na de oorlog, duurt de reis naar Batavia (Indonesië) nog vijf dagen, met verschillende tussenlandingen. 75 jaar later is vliegen voor iedereen bereikbaar geworden. Het aanbod is geëxplodeerd en een vlucht naar Barcelona of Nice kost vaak niet meer dan een binnenlandse treinreis. Toen in maart dit jaar de coronacrisis uitbrak, gingen er stemmen op juist dat goedkope vliegen te beteugelen. Verschillende landen denken over extra belastingen of minimum ticketprijzen. Maar hoe is dat goedkope vliegen eigenlijk ontstaan? Andere Tijden onderzoekt de ontwikkeling van de vliegreis.
In de uitzending vertellen oud-stewards over de tijd dat zij de passagiers in de watten legden met versbereide biefstuk, kreeft en kaviaar. Als de reisbureaus in de jaren 60 vakanties als een totaalpakket van reis+hotel gaan aanbieden, neemt ook het aantal vliegreizen een hoge vlucht. “In Benidorm stond toen welgeteld één hotel. Nu zijn er 300.000 toeristenbedden,” zegt oud-directeur van Neckermann-Reizen René Klawer in de uitzending. Het was zijn taak de Nederlander aan goedkope vliegvakanties te helpen.
Maar het aantal vluchten explodeert pas echt wanneer de aanbieders de reis juist van alle luxe en extra’s ontdoen. Als Ryanair en Easyjet eind jaren 90 naar Nederland komen, begint Transavia haar eigen budgetmaatschappij Basiqair. De vlucht, een drankje, de maaltijd, een stoel bij het raam, alles krijgt een eigen prijs en wordt vanaf dan los van elkaar verkocht.
Het in die tijd opkomende internet maakt het bovendien mogelijk rechtstreeks aan de consument te verkopen. Die boekt de vlucht meestal een week of zes van tevoren. “Nadat iemand geboekt had, was je digitaal in staat om nog steeds mensen te wijzen op: wilt u een stoel reserveren, of wilt u een auto of een hotel boeken?” grijnst Harm van Hees, toentertijd verantwoordelijk voor de internetverkoop bij Basiqair. Directeur Willem Hondius rijdt in die tijd in een auto die is volgeplakt met prijsstickers van de bestemmingen. “Je zag in het begin wel soms weerstand. Maar heel snel zag je daar wel een omslag in. Dat klanten het eigenlijk heel prettig vonden omdat je gewoon zelf kunt kiezen wat je wilt,” licht hij de paradoxale situatie toe: minder luxe = meer vliegen. “En ja, uiteindelijk hebben wij wel meegewerkt aan het vele goedkope vliegen,” willen de twee wel toegeven.