Een deel van de Chinese geschiedenis gaat vanaf mei 2022 deel uitmaken van het centraal eindexamen vwo. Janneke Riksen, vakdidacticus geschiedenis aan de VU, heeft daarvoor lesmateriaal ontwikkeld op basis van het bijzondere levensverhaal van de Joodse Selma Vos. Hiermee brengt zij de recente geschiedenis van China tot leven aan de hand van verhalende en activerende didactiek. Janneke vertelt over de bijzondere ontmoeting met Selma’s kinderen en de eerste praktijkervaringen met het lesmateriaal.
Selma: aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao
De joodse Selma Vos overleefde de Tweede Wereldoorlog en emigreerde in 1950 vol idealen naar communistisch China, samen met haar Chinese man en kinderen Greta en Dop. Tijdens de Culturele
Revolutie (1966-1976) werd het ‘Westerse’ intellectuele echtpaar gearresteerd en gevangengezet. Zij zijn omgekomen in gevangenschap en zo betekende de Culturele Revolutie de ondergang van het
hele gezin. Na de dood van Mao vertrokken Greta en Dop in 1979 naar Nederland. Schrijfster Carolijn Visser kwam in contact met hen en heeft de aangrijpende geschiedenis van Selma en haar gezin
opgetekend, mede aan de hand van foto’s en brieven die Selma aan haar vader in Nederland schreef.
Janneke Riksen over het verhaal van Selma
“Na lezing van het indrukwekkende boek van Carolijn Visser bedacht ik direct dat dit een verhaal is waarmee je de meer ‘zakelijke en informatieve’ geschiedenislessen over China dichterbij de
leerlingen kunt brengen. Het inspireerde me tot de ontwikkeling van lesmateriaal voor het voortgezet onderwijs waardoor leerlingen zich kunnen inleven en ervaren welke invloed Mao had op het
dagelijks leven van Selma en haar gezin. Via Carolijn Visser ben ik in contact gekomen met Greta en Dop, de kinderen van Selma. Zij zijn inmiddels rond de zeventig jaar oud. Ze hebben mij foto’s
en brieven van hun moeder aan hun opa toevertrouwd om lesmateriaal mee te maken, opdat de geschiedenis van hun moeder wordt doorverteld. Ik ben hen daarvoor zeer dankbaar en de bijzondere en
ontroerende ontmoeting met hen zal ik niet vergeten”.
Lesmateriaal
“Met de primaire bronnen - de foto’s en brieven - heb ik vijf werkvormen ontwikkeld op basis van verhalende- en activerende didactiek. Mijn doel daarmee is om het inlevingsvermogen en historisch
denken van leerlingen te bevorderen. Leraren kunnen leerlingen actief en zelfstandig aan het werk zetten met het materiaal, waarin argumenteren en redeneren een grote rol speelt. Sommige
werkvormen zijn trouwens ook geschikt voor havo en onderbouw vwo”.
"Naast het leerlingenmateriaal is er een begeleidende docentenhandleiding en er komt in het najaar een studiemiddag op de VU. Daar wordt het materiaal kosteloos ter beschikking gesteld. Het is niet online beschikbaar. Ik kom ook graag naar scholen toe voor een workshop, bijvoorbeeld als onderdeel van een studiedag. Het verhaal van Selma kan niet vaak genoeg worden verteld”.
Bron: VU Amsterdam