80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland
12 oktober 2018 t/m 20 januari 2019
Met een eigentijds tentoonstellingsontwerp van de Vlaamse theatervormgever Roel van Berckelaer toont het Rijksmuseum hoe de Tachtigjarige Oorlog Nederland heeft veranderd en gevormd. Ook wordt duidelijk hoe het zuiden, nu België, door deze strijd een eigen karakter kreeg. 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland is de eerste grote tentoonstelling die het gehele conflict belicht en ook het internationale perspectief ervan laat zien. Kwesties als godsdienstvrijheid, zelfbeschikkingsrecht, terreur en vervolging die ook vandaag de dag actueel zijn, duiken steeds op.
Bij de tentoonstelling verschijnt een videotour met onder andere Hans Goedkoop en Massih Hutak. De NTR wijdt in het najaar twee televisieseries aan de Tachtigjarige Oorlog. Samen met de NTR en Uitgeverij Atlas Contact geeft het Rijksmuseum de publicatie 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland uit.
Nationale geheugen
Iedereen heeft weleens gehoord van de Tachtigjarige Oorlog (1568–1648), de opstand van de Nederlanden onder leiding van Willem van Oranje tegen de Spaanse koning Filips II. Begrippen als beeldenstorm, twaalfjarig bestand, Leidens Ontzet of de Slag bij Nieuwpoort zijn onderdeel van ons nationale geheugen. Maar wat heeft dit alles met elkaar te maken, wat is eigenlijk de betekenis van deze oorlog en waarom is deze periode voor Nederland nog steeds belangrijk?
Essentiële thema’s
Begonnen als een opstand tegen het gevestigde gezag van koning en kerk, ontwikkelde het conflict zich tot een oorlog tussen twee staten, Nederland en Spanje, met een wereldwijd karakter. Wat ooit één land was, viel in twee delen uiteen, waarna beide gebieden, nu Nederland en België, uit elkaar groeiden. Het noorden, het huidige Nederland, werd mede dankzij de oorlog ongelooflijk welvarend én een wereldmacht. Deze ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor zowel noord als zuid staan in de tentoonstelling centraal, waarbij verschillende perspectieven aandacht krijgen. Steeds wordt de vraag gesteld wat de betekenis van deze periode is voor de samenleving waarin wij nu leven. Nederland is immers uit deze oorlog voortgekomen. Bovendien ging het tijdens de opstand om essentiële thema’s als tolerantie, opstand, zelfbeschikking en vrijheid, thema’s die ook nu belangrijk zijn.
Objecten als ooggetuigen
In 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland zijn tweehonderd kunstwerken en voorwerpen te zien die zelf een rol speelden in dit conflict en hier ‘ooggetuigen’ van waren. De bezoeker ziet in deze voorwerpen slachtoffers van de beeldenstorm, propaganda, triomfalistische kunstwerken, uitingen van overwinning en verlies en ontroerende persoonlijke herinneringen. Te zien zijn schilderijen van onder anderen Bruegel, Rubens en Ter Borch, beelden van Willem van Oranje en Piet Hein, grote wandtapijten met slagen en belegeringen, wapens en natuurlijk belangrijke documenten als de Pacificatie van Gent en de Vrede van Munster van 1648, waarmee de oorlog eindelijk beëindigd werd.